In een recent vonnis van de rechtbank Den Haag staat dat virtuele pakjes met voetballers (“packs”) in de game FIFA in strijd zijn met de Wet op de kansspelen. De Kansspelautoriteit heeft de ontwikkelaar van de game – Electronic Arts (EA) – in 2019 een last onder dwangsom opgelegd. EA tekende bezwaar en vervolgens beroep aan tegen het besluit van de Kansspelautoriteit. Op het beroep van EA oordeelt de bestuursrechter nu dat de Kansspelautoriteit bevoegd was om EA de last onder dwangsom op te leggen. EA heeft al aangegeven dat zij in hoger beroep gaat tegen de uitspraak van de bestuursrechter.
FIFA-packs
FIFA is de populairste voetbalgame van de laatste jaren. Sinds enkele edities van de game is het niet alleen mogelijk met bestaande teams te spelen, maar is het ook mogelijk zelf een team samen te stellen en daarmee online tegen anderen te spelen. Dit speltype heet FIFA Ultimate Team (FUT) en is in korte tijd het populairste speltype in FIFA geworden.
Wie begint met FUT krijgt een startpakket met genoeg spelers voor een basisopstelling. Maar het team is dan nog niet goed genoeg om in de top te kunnen meedoen. De kans dat in het startpakket bijvoorbeeld een Messi of Ronaldo zit, is klein. Wil je toch een Messi of Ronaldo, dan zal je jouw team moeten upgraden. Een van die manieren om jouw team te upgraden, is door middel van het kopen en openen van “packs”. De inhoud van de packs is bij het kopen daarvan onbekend. En daar zit in dit geval volgens de Kansspelautoriteit de kern van het probleem.
Kansspelautoriteit: EA handelt in strijd met de Wet op de kansspelen
Op 19 april 2018 heeft de Kansspelautoriteit geconcludeerd dat het aanbieden van “loot boxes”, waarbij toeval de inhoud van de box bepaalt en de inhoud een economische waarde vertegenwoordigt, in strijd is met de Wet op de kansspelen. De Kansspelautoriteit meent dat packs in FUT kwalificeren als loot boxes die in strijd zijn met de Wet op de kansspelen. Meer in het bijzonder met artikel 1 onder a van die wet:
Behoudens het in Titel Va van deze wet bepaalde is het verboden:
-
a. gelegenheid te geven om mede te dingen naar prijzen of premies, indien de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen, tenzij daarvoor ingevolge deze wet vergunning is verleend
In 2018 meldt de Kansspelautoriteit aan EA dat ze de Wet op de kansspelen overtreedt met het spel FIFA18. Vervolgens brengt EA de opvolger van FIFA18 – FIFA19 – uit. Na een onderzoek van deze game en nadat EA in de gelegenheid is gesteld haar zienswijze in te dienen, besluit de Kansspelautoriteit aan EA een last onder dwangsom op te leggen. Deze houdt in dat EA binnen drie weken na dagtekening van de last de overtreding van de Wet op de kansspelen in FIFA19 en latere versies in Nederland moet staken en gestaakt moet houden. Aan de last is een dwangsom gekoppeld van € 250.000,- per week dat EA de overtreding niet staakt, met een maximum van € 5.000.000,-.
EA: de packs zijn geen kansspel en de kansspelautoriteit is niet bevoegd tot het opleggen van de last onder dwangsom
EA stelt zich op het standpunt dat de packs geen kansspel zijn, omdat deze onlosmakelijk zouden zijn verbonden met de game FIFA. FIFA is een behendigheidsspel. Het speltype FUT draait niet om het openen van packs, maar om het spelen van wedstrijden en het winnen van de competitie. De toevoeging van een kanselement, zoals de packs, aan een game maakt dat spel nog niet tot een kansspel.
Daarnaast meent EA dat met de packs geen prijzen gewonnen kunnen worden. De inhoud van de packs hebben alleen binnen FUT een relevante spelwaarde. Er vindt geen uitkering of omzetting in geld plaats, zodat van een economische waarde geen sprake is.
Verder zouden er volgens EA geen winnaars of verliezers zijn bij het openen van packs. Een pack bevat altijd inhoud en ten aanzien van iedere pack is van tevoren kenbaar hoeveel en welke kwaliteit items er minimaal in zitten. Spelers kunnen dus kiezen wat voor pack zij willen en hebben in die zin invloed op hetgeen zij zullen ontvangen.
Daarnaast zou de Wet op de kansspelen geen deugdelijke grondslag bieden voor de opgelegde last onder dwangsom.
EA gaat daarom bij de bestuursrechter in beroep tegen het besluit van de Kansspelautoriteit.
Is het openen van packs aan te merken als een kansspel?
De rechter gaat niet mee met de stellingen van EA. De rechter overweegt dat voor de vraag of een spel als een kansspel kwalificeert in de zin van de Wet op de kansspelen doorslaggevend is of aan de hierna te bespreken bestanddelen is voldaan.
De packs zijn een afzonderlijk spel
Allereerst oordeelt de rechter dat de packs moeten worden gezien als een afzonderlijk spel. Uit een onderzoek van de Kansspelautoriteit volgt namelijk dat loot boxes worden gezien als een spel op zich. Bovendien heeft de wetgever bij de totstandkoming van de Wet op de kansspelen het volgende opgemerkt:
“De loot box is een opzichzelfstaand kansspel dat wordt aangeboden binnen een game”
”dit betekent dat games met loot boxes met op geld waardeerbare prijzen niet mogen worden aangeboden”
Ook is vastgesteld dat de packs los van de wedstrijden kunnen worden aangeschaft en geopend en dat de inhoud van de packs losstaat van de wedstrijden. Een speler kan er namelijk voor kiezen om alleen maar packs te openen om de inhoud daarvan vervolgens te verhandelen.
In het spel is sprake van een kans
De rechter stelt vast dat de uitkomst van packs alleen door toeval wordt bepaald. De spelers hebben geen invloed op de inhoud van de packs en er is geen behendigheid voor nodig om de packs aan te schaffen en/of te openen. Dat de inhoud gebruikt kan worden voor de wedstrijden en dat er enige transparantie door EA wordt geboden over het prijsaanbod en de kansen, maakt dit niet anders. Met andere woorden: er is sprake van een kanselement in het spel.
Er is sprake van een prijs of premie
De rechtbank oordeelt dat de Kansspelautoriteit het begrip “prijs” ruim mag uitleggen. De waarde van de voetballers uit de packs komt tot stand op basis van vraag en aanbod op de interne transfermarkt, waar deelnemers de inhoud van de packs tegen betaling van FUT-munten aan elkaar kunnen overdragen. FUT-munten kunnen worden omgerekend naar FUT-punten. FUT-punten kunnen vervolgens worden omgerekend naar euro’s. De inhoud van de packs hebben dus een economische waarde.
Ook bestaat er een “zwarte markt” voor de inhoud van de packs. Op deze zwarte markt kunnen FUT-munten daadwerkelijk worden omgezet in echt geld. Dit is een extra aanwijzing dat de inhoud van de packs een reële economische waarde hebben.
Volgens de Kansspelautoriteit hebben de FUT-munten een significante marktwaarde: 5000 FUT-munten staan ongeveer gelijk aan € 1,-. Een speciale versie van de virtuele speler Ruud Gullit was bijvoorbeeld (minimaal) 9.970.000 FUT-munten waard, gelijk aan een bedrag van ongeveer € 2.000,-.
De rechtbank oordeelt dat de packs aan alle voorwaarden van een kansspel voldoen. Het aanbieden van de packs is daarom niet toegestaan, althans niet zonder vergunning.
Nu de packs kwalificeren als een kansspel is de Kansspelautoriteit in beginsel bevoegd om tot handhaving over te gaan, aldus de rechtbank
Conclusie: de Kansspelautoriteit mag de last onder dwangsom aan EA opleggen
Het beroep van EA wordt gezien het voorgaande door de rechtbank ongegrond verklaart. De Kansspelautoriteit mocht de last onder dwangsom dus aan EA opleggen. EA zal daarom aanpassingen in het spel moeten doorvoeren of zij zal dwangsommen moeten betalen.
EA heeft al aangegeven in hoger beroep te gaan tegen deze uitspraak. Dat was wel te verwachten, nu EA een gigantische omzet draait met de verkoop van deze packs. Het gaat naar verluid om meer dan een miljard dollar per jaar. Het is dus nog even afwachten wat de Raad van State in hoger beroep zal oordelen.
Als dit vonnis wordt bekrachtigd in hoger beroep, is nog niet duidelijk wat de exacte gevolgen voor FIFA-spelers in Nederland zijn. In België heeft EA de game aangepast nadat zij op de vingers was getikt door de autoriteit aldaar. In België zijn de packs nu alleen nog aan te schaffen met munten die kunnen worden verdiend in het spel. Of zo een aanpassing in Nederland zou volstaan, is nog maar de vraag.
Bron: LAWFOX advocaten / LINK