Stichting Slicks in de media met het artikel “Gokken in tijden van Corona” in het magazine van Cliëntenraad Arkin.
Gokken in tijden van Corona
Een gokker heeft twee dingen nodig: geld en tijd. In de coronatijd lijkt de klok langzamer te tikken. Mensen zijn veel meer thuis: funest voor gokverslaafden. Kunsthistoricus, oud-galeriehouder en schrijver Hans Gieles is in gesprek met Raymond Aronds, ervaringsdeskundige en de oprichter en drijvende kracht achter Stichting Slicks, ervaringsdeskundig expertisecentrum kansspelen.
Om te beginnen en voor de duidelijkheid: deze tekst wordt geschreven op 1 oktober 2020. We hebben dus ruim een half jaar achter ons waarin we als burgers van de Nederlandse samenleving zijn geconfronteerd met zowel terughoudende als tamelijk strenge maatregelen die beoogden om de gezondheid van ruim 17.000.000 inwoners zo goed als mogelijk op peil te houden. Daarnaast staan we aan het begin van de zogenaamde Tweede Golf. En hoewel de kennis over Covid-19 toeneemt gaan ook de huidige maatregelen nog (en weer) gepaard met aarzeling, maatschappelijke onrust en pogingen tot aanpassing van het privéleven.
Naast dagelijkse beslommeringen als de afwas, de hypotheek betalen, eten en intiemere activiteiten, neigen mensen tot het ontwikkelen van zaken die de stillere uurtjes kunnen vullen. De een leest dan een boek of gaat vliegtuigspotten, een ander luistert naar muziek, verzamelt Swarowski-kristallen of voorwerpen van beeldende kunst. Een niet onaanzienlijke groep zoekt zijn (in mindere mate haar) heil in het kopen van spanning door het inzetten van geld op kansloze combinaties van kaarten, cijfers, citroenen of dobbelstenen. We noemen dit gokken, en dat kan nogal uit de hand lopen. De gokindustrie weet dat en speelt daar graag op in. Over deze zaken is ondergetekende in gesprek met Raymond Aronds. Raymond is, als ervaringsdeskundige, de oprichter en drijvende kracht achter Stichting Slicks. De stichting stelt zich ten doel om kennis van het veelzijdige landschap van het gokken te verdiepen en te delen. Daarnaast speelt ook preventie een belangrijke rol, met name met het oog op jongeren die beslist een kwetsbare groep blijken te vormen. Raymond is, eveneens als ervaringsdeskundige, al lange tijd lid van de Cliëntenraad van Arkin en hij draagt, als een verlengstuk van de praktische consequenties in zijn leven, bij aan het erkennen en herkennen van de problematiek van gokverslaving in alle lagen van onze samenleving.
Geld en Tijd
De belangrijkste middelen die een gokker kan inzetten zijn geld en tijd en beide zijn de facto schaars. Portemonnee en bankrekening kunnen leegraken en de klok tikt dag en nacht door. Omdat, wegens Covid-19, velen onder ons noodgedwongen en indien mogelijk geld vanuit huis moeten verdienen, verandert er aan de inhoud van de portemonnee niet per sé veel. De klok lijkt echter langzamer te tikken nu we in coronatijd vooral thuis moeten werken en leven. En die dagelijkse beperking geldt natuurlijk net zo goed voor mensen zonder baan of voor hen die hun werkende leven hebben afgerond. En dat alles zeker nu veel openbare gelegenheden hun deuren grotendeels of helemaal dicht moeten houden.
Raymond Aronds: ‘Het gaat de kansspelaanbieder er in algemene zin om, voor de gokker een omgeving te creëren waarin deze zich welkom voelt. Instrumenten hiervoor zijn lampjes, geluidjes, goed afgestemd licht, een drankje, een hapje, een lekkere stoel of kruk. Hierdoor wordt het verstrijken van tijd nauwelijks meer ervaren en andere aspecten van het leven worden niet meer gemist. Immers, de gokindustrie is niet gebaat bij ‘een speler’ die er na twintig minuten de brui aan geeft.’
Maar nu, tijdens corona, zijn kansspelaanbieders maar heel beperkt open. Wat doen ze nu?
‘Sinds jaar en dag zijn er op het internet veel mogelijkheden om illegaal te gokken. Vooral pokeren is bezig met een enorme opmars. Net als met het gokken op locatie gaat de overheid, die de problemen eigenlijk nauwelijks onder ogen ziet, in 2021 ook het online-gokken reguleren. En juist in deze coronatijd wenden veel gokkers zich tot die laatste vorm van geld kwijtspelen. Voorlopig onderzoek lijkt er de afgelopen periode op te wijzen dat het online gokken met zo’n 20% is toegenomen”.
‘Er is sprake van een toename van het online gokken met 20%’
Dus meer mensen worden ‘thuisgokker.’ Spelen de kansspelaanbieders daar ook op in?
‘Wel degelijk! Mogelijkheden om bijvoorbeeld met medespelers te chatten bestonden al langer. Als een alternatief sociaal contact, dus. Wat opvalt is dat er ineens veel reclame gemaakt wordt voor pokeren om punten, niet om geld. Via de televisie wordt hiervoor op een vlotte manier aandacht gevraagd. De vormgeving van deze reclames lijkt zich in het bijzonder op de jeugd te richten. En de jeugd is natuurlijk een potentiële doelgroep voor de toekomst. Sinds een klein jaar biedt Talpa Gaming, een nieuw bedrijf van John de Mol, de website Governor of Poker aan, dat de allerjongsten lijkt te willen aanspreken door een cartoonachtige beeldtaal. Men probeert natuurlijk scholen weer op gang te krijgen, maar dat lukt maar stap voor stap, dus ook kinderen zaten of zitten thuis. Kortom, een gevaarlijke ontwikkeling, want dit nieuwe aanbod wordt vrijwel expliciet gebracht als een opstapje naar het échte gokken. Maar ook de ouderen, lange tijd als digibeten beschouwd, worden niet vergeten, met name in het gaming-segment, waarin eigenlijk altijd veel verslavende elementen zijn opgenomen.’
‘Wie thuiswerkt, kan permanent een gokwebsite laten draaien.’
Gokt de thuisgokker anders dan op locatie?
‘Zelfs voor diegenen die thuis moeten werken tijdens de corona lockdown, bestaat de mogelijkheid om, naast de werkzaamheden, permanent een gokwebsite te laten draaien. Op telefoon, laptop of PC. Die mogelijkheid negeert niet iedereen. Bovendien is de koelkast om de hoek, dus een drankje erbij vervangt al gauw ‘de gastvrijheid’ die de gokindustrie op locatie aanbiedt. En alcohol, sowieso een slechte raadgever, richt in die geïsoleerde thuissituatie veel kwaad aan. Alcoholgebruik blijkt in deze coronatijden ook toegenomen en voor een gokker betekent dat dat grenzen en beperkingen vervagen. De rationele overwegingen gaan dan snel overboord. Je zou jezelf daarvoor moeten beschermen.’
Dat betekent allemaal niet veel goeds, lijkt me.
‘Omdat de reguliere gokker, en zeker de problematische gokker, naast zijn geld ook zijn tijd inzet, bijna altijd op te ruime wijze, heeft dat consequenties voor een relatie. Het verplicht thuisblijven, zo hebben we uit het nieuws mogen horen, zet relaties toch al regelmatig onder druk.”
Heb jij daar ook last van?
‘Vanuit mijn rol als onderzoeker gokproblematiek vind ik het mijn verantwoordelijkheid om op de hoogte te zijn en te blijven. Dan kom je er niet onderuit om je in die gokwereld te bewegen. Gelukkig heb ik geleerd hoe ik mezelf in bescherming kan nemen. Ik doe dat door mijn verstand, gevoel en geest op één lijn te brengen en als dit niet goed lukt zet ik zelf aangeleerde handvatten in. Op de hoogte blijven is noodzakelijk en daarmee heb ik de rode draad ‘gokken’ in mijn leven verlegd van een verslaving naar werken aan het verminderen van de gokproblematiek. Optimaal feeling houden door me te blijven verdiepen in het aanbod, dat is het voor mij.’
Ik las dat er tijdens de lockdown thuis veel meer geklust wordt. Dat lijkt me een mooi alternatief. Het kost ook geld en tijd, maar je kunt het samen doen? ‘
Je hebt gelijk, maar vertel dat maar eens aan een hardnekkige gokker!’
Het artikel kan je ook vinden vanaf pagina 18 van de downloadbare PDF.
Vijf procent van deze verslavingsgevoelige gamers, de risicogroep met vaak de minste bestedingsruimte, geven ongeveer 80 euro per maand uit aan deze lootboxen. Het onderzoek laat zien dat de game bedrijven via lootboxen juist hun grootste omzet behalen binnen deze risicogroep. De droom die bij deze games hoort, het winnen, erbij horen en een mooie toekomst, wordt het ideaal voor deze kinderen. Zij met een rijkere achtergrond vallen juist niet hiervoor en besteden procentueel gezien beduidend minder geld hieraan.
CU kamerlid Stieneke van der Graaf heeft op 7 januari demissionair minister Sander Dekker een aantal schriftelijke vragen gesteld over het Nederlandse beleid om gokverslaving tegen te gaan. Het antwoord kwam op 9 februari. De vragen gingen over reclame uitingen zoals Koning Toto, de maatschappelijke kosten van gokverslaving, het gebruik van de eufemistische term “Verantwoord Spelen” door de Kansspelautoriteit en kansspelindustrie en of de regering bereid is in gesprek te gaan met ervarings- en verslavingsdeskundigen om taal en communicatie op het gebied van kansspelverslavingspreventie niet aan te laten sluiten op wat de markt wil, maar op wat het beste werkt in het voorkomen van kansspelverslavingen.
Dan het online aanbod. Dat is op dit moment in Nederland per definitie illegaal, in afwachting van het van kracht worden van de Wet Kansspelen op afstand op 1 april en de opening van de online markt op 1 oktober 2021. In tegenstelling tot wat er wordt aangenomen, zien onze inspecteurs wel een lichte verschuiving in deelname aan online kansspelen, maar niet een significante toename die je misschien zou verwachten. In de eerste lock down vielen sportweddenschappen stil, doordat ook de competities stil werden gelegd. Dat werd niet gecompenseerd door de groei in andere vormen van online kansspelen. Inmiddels is er een inhaalslag geweest bij sportweddenschappen, maar het niveau van vóór Corona is nog niet bereikt.